Akcja  pokazała, jak wiele kobiet doświadczyło molestowania i naruszenia wolności cielesnej. Spora część z nich nie zgłosiła tej sprawy żadnym służbom. Powodów takiego zachowania jest wiele — począwszy od wstydu, poprzez strach przed utratą pracy, po brak zaufania do instytucji, które w teorii powinny nam pomóc. Wiele słyszy się o złym traktowaniu ofiar przez policjantów, lekarzy czy wymiar sprawiedliwości. W tym kontekście bardzo ważne jest, aby wiedzieć, na co owe służby mogą sobie pozwolić, jak powinny nas traktować oraz gdzie zgłosić ewentualne naruszenia przepisów. Zatem poznaj swoje prawa!

Pierwszym krokiem jest zgłoszenie sprawy na policję. Funkcjonariusze zobowiązani są do wydzielenia ustronnego miejsca, w którym można opisać przestępstwo, a także do przedstawienia przysługujących Ci praw. Możesz również w tym czasie wskazać osobę, która pomoże Ci przejść przez wszystkie procedury. Masz także prawo poprosić, aby (w miarę możliwości placówki) sprawę przejęła osoba wskazanej przez Ciebie płci. W każdej sprawie najważniejsze jest zebranie odpowiedniego materiału dowodnego, dlatego możesz zostać poproszona o zdjęcie ubrań do dalszych badań (policjanci powinni zapewnić Ci rzeczy na zmianę) czy pozwolenie na wykonanie zdjęć obrażeń (np. w przypadku pobicia). Podczas zgłoszenia przestępstwa zostaniesz przesłuchana. Pytania powinny obejmować jedynie kwestie samego zdarzenia, ustalenia kim jest sprawca itd. Policjanci nie mogą pytaniami sugerować Twojej winy ani komentować zaistniałej sytuacji czy Twojego wyglądu! Tego nie powinien robić nikt na żadnym etapie śledztwa, a każde tego typu zachowanie powinno być zgłaszane, a co ważniejsze — społecznie nieakceptowalne.

Po spisaniu protokołu oraz zabezpieczeniu dowodów policja powinna zapewnić Ci transport do placówki medycznej, w której zostaniesz poddana badaniom. W tym czasie zabezpieczony zostanie również materiał biologiczny. Podczas badań możesz poprosić o obecność osoby asystującej. Personel medyczny powinien udzielić Ci wszelkich informacji o Twoim stanie zdrowia, poinformować o zagrożeniu wystąpienia chorób wenerycznych, skierować na odpowiednie badania  i sprawdzić możliwość zajścia w ciążę. Jeśli w pierwszej kolejności zgłaszasz się do placówki medycznej, personel ma obowiązek zawiadomić o sprawie policję.

Postępowanie w sprawach o przestępstwa seksualne prowadzi prokuratura. W przesłuchaniu ofiary ma prawo wziąć udział prokurator, obrońca oraz pełnomocnik pokrzywdzonego, a samo przesłuchanie przeprowadza sąd. Zdarzenie to jest rejestrowane za pomocą mikrofonu oraz kamery, aby nie było konieczności ponawiania procedury podczas rozprawy. Jeśli jednak kolejne przesłuchanie będzie wskazane, możesz wnieść o przeprowadzenie go poprzez wideokonferencję (aby ograniczyć kontakt z potencjalnym sprawcą przestępstwa). W przesłuchaniu może uczestniczyć także biegły psycholog. Na wniosek możesz żądać, aby osoba ta była określonej płci.

Wiele osób nie potrafi czytać przepisów zawartych w kodeksach ze względu na specyficzny język, którym są napisane. Gdzie więc szukać wiarygodnych informacji? Przede wszystkim nie na niesprawdzonych forach internetowych! Polecam zajrzeć na rządową stronę poświęconą prawom ofiar przemocy seksualnej (www.przemoc.gov.pl). Można znaleźć na niej podstawy prawne, wskazówki dla bliskich osób, które doznały przemocy seksualnej czy statystyki. Pomocy można szukać również w organizacjach pomagających pokrzywdzonym. W wielu miastach działają placówki darmowych porad prawnych, gdzie można otrzymać pomoc tak prawną, jak i psychologiczną (przykładem takiej organizacji jest działające na Pomorzu Stowarzyszenie OVUM). Pomoc uzyskasz także w Ośrodku Pomocy Społecznej w swoim mieście. Istnieje też wiele fundacji, do których możesz się zgłosić. 

Co zrobić, jeśli nasze prawa jako ofiary przestępstwa zostały naruszone? Zgłosić to odpowiednim służbom. W przypadku policji skargę można zgłosić na kilka sposobów opisanych na stronie www.policja.pl w zakładce kontakt. Nieprawidłowe działania służb medycznych należy zgłaszać w sposób opisany na stronie: www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/zalatw-sprawe-krok-po-kroku/jak-zlozyc-skarge/ .

Zgłaszanie przestępstw seksualnych jest bardzo ważne z wielu względów. Sprawca czynu nie może pozostać bezkarny. Każde zgłoszenie zachęca też innych pokrzywdzonych do pójścia na policję. Wciąż istnieje ogromna liczba przestępstw seksualnych, które nie pozostają wykryte ani zgłoszone, dlatego nie jesteśmy w stanie w pełni oszacować, jak wielki jest to problem. Kluczem do jest zrozumienie, że ofiara nie jest winna i to nie ona powinna się wstydzić.

Karolina

Absolwentka filozofii, wciąż zdobywa wiedzę na uniwersytecie. Zaangażowana w działalność organizacji studenckich. Interesuje się sztuką, ekologią i polityką. W wolnym czasie nałogowo ogląda filmy i gotuje. Chciałaby zmieniać świat na lepsze.