Czym jest lęk?

Opublikowano: 4 gru, 2020

Lęk to inaczej uczucie trwogi, obawy przed czymś – tak podaje słownik języka polskiego. Z kolei strach to niepokój wywołany przez grożące niebezpieczeństwo lub przez rzecz nieznaną, która wydaje się groźna. Mimo iż te pojęcia są do siebie podobne,  strach i lęk nie są tym samym. Te stany emocjonalne różnią się przyczyną powstania.

Strachy i lęki

Strach, zdaniem psychologów, jest reakcją na realne zagrożenie i jest dla nas zupełnie naturalny. W naszym organizmie wydzielane są różne substancje, jak adrenalina, która powoduje przyspieszone bicie serca, wzrost ciśnienia krwi, rozszerzenie źrenic czy napięcie mięśni. Takie symptomy stawiają nas w gotowość do wszelkiej mobilizacji i motywują do działania w obronie samych siebie. Jest to wówczas uczucie potrzebne i pożyteczne.

Lęk w odróżnieniu od strachu to uczucie, które nie jest wywołane realnym zagrożeniem, a negatywną reakcją wytworzoną przez umysł. Lęk dotyczy sytuacji irracjonalnych. W czasie stanów lękowych mogą pojawić się: nadmierne pocenie, problemy z oddychaniem, moczenie, zasłabnięcie bez utraty przytomności, biegunki, napięcia mięśniowe, bóle i zawroty głowy, kołatanie serca, mrowienie kończyn. Lękowi towarzyszą często zaburzenia psychiczne takie, jak nerwice, psychozy czy depresje.

W sytuacji, kiedy stany lękowe uniemożliwiają normalne funkcjonowanie, równolegle z psychoterapią powinno stosować się leki psychotropowe. Podczas terapii człowiek uczy się dostrzegać wzorce swojego myślenia i zachowania powodujące lęki. Celem takiej terapii jest zastąpienie myślenia związanego z lękiem myśleniem realistycznym i konstruktywnym.

Rodzaje lęków

Niestety, sami z własnej woli nie możemy wpłynąć na zakończenie lęku. Uważa się, że prawie 30% osób doświadcza zaburzenia lękowego przynajmniej raz w życiu. Problem polega na tym, że lękom mogą towarzyszyć stany depresyjne.  

Nawracający lęk, przeszkadzający w normalnym funkcjonowaniu  i utrzymujący się dłużej niż uzasadniają to okoliczności, może świadczyć o fobii.

Przykładem stanów lękowych są zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, które charakteryzują się powtarzaniem pewnych czynności (np. mycie rąk, liczenie ) na skutek obsesyjnych myśli, lęków lub fobii.

Lęk może być uogólniony; dotyczy wtedy osób żyjących z lękiem na co dzień. Tacy ludzie ciągle się zamartwiają, czarno widzą, szklanka jest dla nich do połowy pusta. Mają kłopoty ze snem, bóle głowy i problemy z koncentracją, są drażliwi, podenerwowani.

Lęk może być paniczny i gwałtowny, narasta w ciągu kilku sekund. Jest to tzw. zespół lęku napadowego. Występuje wówczas nagły atak paniki i silny stres.  Mogą także wystąpić takie objawy somatyczne, jak: ból w klatce piersiowej, nudności, wymioty, zawroty głowy czy przyspieszona praca serca. Osobie przeżywającej taki lęk wydaje się, iż może za chwilę umrzeć. W tym wypadku wymagana jest psychoterapia. Około 10% populacji może mieć izolowane napady lęku. Częściej występują u kobiet, zwykle zaczynają się przed 30. rokiem życia.

Jaki wpływ na życie mają lęki?

Strach, lęk oraz stres są normalnymi reakcjami i uczuciami towarzyszącymi nam w codzienności. W przypadku, gdy trwają w sposób przewlekły, stają się poważnym zaburzeniem i mogą doprowadzić do poważnych chorób zagrażających naszemu zdrowiu i życiu.

W  dzisiejszych czasach, zwłaszcza w okresie pandemii, obserwujemy narastanie lęku społecznego. To lęk przed interakcjami z ludźmi, nawet tymi najbliższymi. Nie tylko obostrzenia rządowe, ale właśnie takie lęki zamykają nas w domu. Mimo iż obostrzenia są rozluźniane, osoby będące w stanie lękowym boją się spotkań z najbliższymi. Ich lęk może doprowadzić do rozwoju uzależnień i depresji.

Jak radzić sobie z lękami?

Zaprzestanie myślenia, które wzbudza w nas lęk,  nie jest takie proste. Warto więc  pomóc sobie w przezwyciężeniu lęków różnymi sposobami.

  1. Ćwiczenia fizyczne

Dzięki wysiłkowi fizycznemu wzmacnia się nasz układ odpornościowy, wydzielają się endorfiny, które poprawiają samopoczucie i pomagają się uwolnić od stanów lękowych. Najlepiej, by był to rodzaj sportu, który sprawi nam najwięcej radości, np. rower, szybki marsz, basen czy ćwiczenia w domu. Ważna jest regularność, można zacząć od 10 minut dziennie.

2. Relaks

Techniki relaksacyjne zmniejszają napięcie emocjonalne i panowanie nad własnym ciałem. Są to masaże, zabiegi spa, kąpiele, muzyka relaksacyjna, odpowiednie ćwiczenia napinania mięśniowego.

3. Zmiana nawyków żywieniowych

Według najnowszych badań złe nawyki żywieniowe są główną przyczyną zaburzeń lękowych. Warto wprowadzić nieprzetworzoną żywność, a wyeliminować cukier i kofeinę, gdyż są to substancje pobudzające, nasilające stany lękowe. Jedzenie warzyw i  picie odpowiedniej ilości wody jest najważniejsze.

4. Ograniczenie spożycia alkoholu i używek

Używki powodują długoterminowe problemy i utrudniają powrót do zdrowia.

5. Technika prawidłowego oddychania

Oddychać należy powoli i regularnie. Wdychamy głęboko powietrze przez nos, wstrzymujemy oddech przez 2 sekundy i wykonujemy wydech przez usta. Po kilku sekundach powtarzamy wdech.

6. Zwiększenie poczucia własnej wartości

Ważne, by tolerować swoje słabe strony bez przesadnej krytyki wobec siebie. Warto rozpoznać swoje potrzeby i zaspokoić je, co wbrew pozorom dla niektórych nie jest takie łatwe. Ważne, by mieć również wsparcie, akceptację i miłość ze strony bliskich.

7. Asertywność i wyrażanie emocji

Niezbędna do odpowiedniej reakcji w stanach lękowych jest świadomość swoich praw i możliwość wyrażania tego, co czujemy. Psycholodzy twierdzą, iż informowanie innych o swoich potrzebach jest skuteczną metodą do walki z lękiem. Podobnie jest z emocjami, których tłumienie powoduje napięcie oraz stany lękowe.

8. Modlitwa

Naukowe badania wykazały, iż rytuały religijne, w tym odmawianie modlitw, mogą korzystnie wpływać na zdrowie i stanowić pozytywny element terapii depresji i lęku.

W przypadku zmiany nawyków, stylu życia możliwe jest pokonanie stanów lękowych. Jednakże jest to długi proces i wymaga dużo cierpliwości i samozaparcia.

Beata 
Mężatka od 15 lat, mama dwójki dzieci, z wykształcenia ekonomistka; moją pasją są książki, śpiew i rodzinne wypady w góry.

Zobacz również

HPV – co to jest?

HPV – co to jest?

HPV – CO TO JEST ? CZY JEST GROŹNE ? JAK SIĘ USTRZEC? HPV  to wirus. Nazywany inaczej wirusem brodawczaka...

Szczęście a przyjemność

Szczęście a przyjemność

Zastanawialiście się kiedyś nad tym, czy przyjemność oznacza szczęście, a szczęście jest tożsame z przyjemnością?...

0 komentarzy

Wyślij komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *